Θέμα 1 Επισκόπηση της Θεωρίας του Διαθεωρητικού μοντέλου
Το Διαθεωρητικό μοντέλο (TTM) (ονομάζεται επίσης Υπόδειγμα Σταδίων Αλλαγής), που αναπτύχθηκε από τους Prochaska και DiClemente στα τέλη της δεκαετίας του 1970, εξελίχθηκε μέσω μελετών που εξέταζαν τις εμπειρίες των καπνιστών που διέκοψαν το κάπνισμα μόνοι τους. Διαπιστώθηκε ότι οι άνθρωποι μπορούν να κόψουν το κάπνισμα εάν είναι πραγματικά έτοιμοι να το κάνουν.
- Το TTM εστιάζει στη λήψη αποφάσεων του ατόμου.
- Το TTM είναι ένα μοντέλο σκόπιμης αλλαγής.
- Το TTM υποστηρίζει ότι τα άτομα περνούν μέσα από έξι στάδια αλλαγής. Τα βήματα απεικονίζουν μια σειρά γνωστικών και συμπεριφορικών βημάτων προς την επιτυχή αλλαγή της συμπεριφοράς. Συγκεκριμένα, για τις διατροφικές παρεμβάσεις αναφέρονται στο βαθμό ετοιμότητας ενός ατόμου να υιοθετήσει την προτεινόμενη διατροφική συμπεριφορά
This Photo by Unknown Author is licensed under CC BY-SA
| Στάδια | Περιγραφή | |
|---|---|---|
1 | Πριν τη σκέψη | Σε αυτό το στάδιο, οι άνθρωποι δεν σκοπεύουν να αναλάβουν δράση στο άμεσο μέλλον (που ορίζεται ως εντός των επόμενων 6 μηνών). Οι άνθρωποι συχνά αγνοούν ότι η συμπεριφορά τους είναι προβληματική ή έχει αρνητικές συνέπειες. Τα άτομα σε αυτό το στάδιο συχνά υποτιμούν τα πλεονεκτήματα της αλλαγής της συμπεριφοράς και δίνουν υπερβολική έμφαση στα μειονεκτήματα της αλλαγής συμπεριφοράς. |
2 | Σκέψη | Σε αυτό το στάδιο, οι άνθρωποι σκοπεύουν να ξεκινήσουν την υγιεινή συμπεριφορά στο άμεσο μέλλον (που ορίζεται ως μέσα στους επόμενους 6 μήνες). Οι άνθρωποι αναγνωρίζουν ότι η συμπεριφορά τους μπορεί να είναι προβληματική και λαμβάνει χώρα μια πιο προσεκτική και πρακτική εξέταση των πλεονεκτημάτων και των μειονεκτημάτων της αλλαγής της συμπεριφοράς, με την ίδια έμφαση και στα δύο. Ακόμη και με αυτήν την αναγνώριση, οι άνθρωποι μπορεί να εξακολουθούν να αισθάνονται ότι αμφιταλαντεύονται ως προς την αλλαγή της συμπεριφοράς τους. |
3 | Προετοιμασία (Καθορισμός) | Σε αυτό το στάδιο, οι άνθρωποι είναι έτοιμοι να αναλάβουν δράση εντός των επόμενων 30 ημερών. Οι άνθρωποι αρχίζουν να κάνουν μικρά βήματα προς την αλλαγή συμπεριφοράς και πιστεύουν ότι η αλλαγή της συμπεριφοράς τους μπορεί να οδηγήσει σε μια πιο υγιή ζωή. |
4 | Δράση | Σε αυτό το στάδιο, οι άνθρωποι έχουν πρόσφατα αλλάξει τη συμπεριφορά τους (που ορίζεται ως τους τελευταίους 6 μήνες) και σκοπεύουν να συνεχίσουν να προχωρούν με αυτήν την αλλαγή συμπεριφοράς. Οι άνθρωποι μπορεί να το εκδηλώσουν αυτό τροποποιώντας την προβληματική τους συμπεριφορά ή αποκτώντας νέες υγιεινές συμπεριφορές. |
5 | Διατήρηση | Σε αυτό το στάδιο, οι άνθρωποι έχουν διατηρήσει την αλλαγή συμπεριφοράς τους για λίγο (που ορίζεται ως περισσότερο από 6 μήνες) και σκοπεύουν να διατηρήσουν την αλλαγή συμπεριφοράς στο μέλλον. Τα άτομα σε αυτό το στάδιο εργάζονται για να αποτρέψουν την υποτροπή σε προηγούμενα στάδια. |
6 | Τερματισμός | Σε αυτό το στάδιο, οι άνθρωποι δεν έχουν καμία επιθυμία να επιστρέψουν στις ανθυγιεινές συμπεριφορές τους και είναι σίγουροι ότι δεν θα υποτροπιάσουν. Δεδομένου ότι αυτό επιτυγχάνεται σπάνια και οι άνθρωποι τείνουν να παραμένουν στο στάδιο συντήρησης, αυτό το στάδιο συχνά δεν λαμβάνεται υπόψη στα προγράμματα προαγωγής της υγείας. |
Το μέρος της “υποτροπής” του Διαθεωρητικού μοντέλου δεν είναι στάδιο. Είναι μια μορφή οπισθοδρόμησης, κατά την οποία το άτομο μετακινείται προς προηγούμενο στάδιο.
Τι περιλαμβάνει το Διαθεωρητικό Μοντέλο;
